Gdańska Głowa - tak nazywała się niegdyś twierdza, znajdująca się w miejscu rozwidlenia się Wisły na dwa ramiona: Leniwkę i Szkarpawę.
W przeszłości forteca ta była ważnym posterunkiem obronnym Gdańska, m.in. odegrała pewną rolę podczas wojen polsko-szwedzkich.
Ponieważ jednak bardziej przysłużyła się wtedy atakującym, niż obrońcom, to pod koniec XVII wieku zdecydowano o jej likwidacji. Obecna Gdańska Głowa to nazwa wybudowanej w 1895 roku śluzy, której celem jest odcięcie rzeki Szkarpawy od głównego nurtu wiślanego z jednoczesnym zapewnieniem połączenia żeglugowego. Jej długość użyteczna wynosi 61 m, szerokość 12,5 m. Oprócz wrót zamykających śluzę posiada wrota przeciwpowodziowe. Jest wspaniałym zespołem budowli hydrotechniczych i towarzyszących, na które oprócz właściwej śluzy komorowej składają się most obrotowy i trzy budynki śluzowe. Budowa śluzy otworzyła z powrotem Szkarpawę dla żeglugi. Od połowy XIX w. ruch jednostek miedzy Leniwką a Zalewem Wiślanym odbywał się bowiem, z powodu zamulenia Szkarpawy, Kanałem Wiślano-Zalewowym.
źródło
Gdańska Głowa kiedyś twierdza dziś śluza